Ung thư không chỉ là một thách thức lớn về mặt sức khỏe thể chất mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tâm trạng và tinh thần của người mắc bệnh. Việc nhận thức và thấu hiểu những thay đổi về mặt tâm lý mà họ trải qua là bước quan trọng đầu tiên trong việc cung cấp sự hỗ trợ cần thiết, giúp họ đối mặt và vượt qua những thử thách trong giai đoạn cam go này.
1. Phản ứng tâm lý thường gặp:
Sốc và phủ nhận: Khi mới được chẩn đoán, nhiều người bệnh cảm thấy sốc, bàng hoàng, không tin vào sự thật và cố gắng phủ nhận căn bệnh. Họ có thể lơ là việc điều trị, tìm kiếm nhiều ý kiến bác sĩ khác nhau để hy vọng có kết quả khác, hoặc tự an ủi bản thân rằng đây chỉ là sai sót. Lúc này, điều quan trọng là giúp họ chấp nhận thực tế, giải thích rõ ràng về căn bệnh và phác đồ điều trị, đồng thời cho họ thời gian để thích nghi với sự thật.
Sợ hãi và lo lắng: Sợ hãi về cái chết, nỗi đau đớn trong quá trình điều trị, lo lắng về tương lai của bản thân và gia đình là những cảm xúc thường trực. Người bệnh có thể mất ngủ, lo âu, khó tập trung, sợ hãi khi gặp bác sĩ hoặc đến bệnh viện. Để hỗ trợ họ, hãy lắng nghe và chia sẻ những lo lắng của họ, giúp họ hiểu rõ về căn bệnh và quá trình điều trị, khuyến khích họ chia sẻ cảm xúc với người thân và bạn bè.
Trầm cảm và chán nản: Cảm giác buồn bã, mất niềm tin vào cuộc sống, chán nản với những thay đổi về ngoại hình và sức khỏe. Người bệnh có thể mất hứng thú với các hoạt động yêu thích, buồn bã, khóc nhiều, có ý nghĩ tiêu cực về bản thân và cuộc sống. Lúc này, cần khuyến khích họ tham gia các hoạt động xã hội, giúp họ tìm kiếm niềm vui trong cuộc sống, và nếu cần thiết, hãy tìm kiếm sự trợ giúp từ chuyên gia tâm lý.
Cô đơn và bị bỏ rơi: Nhiều người bệnh cảm thấy bị cô lập, xa lánh bởi những người xung quanh vì lo sợ lây nhiễm hoặc không hiểu rõ về căn bệnh. Họ có thể thu mình, ít giao tiếp với người khác, cảm giác bị tổn thương và hụt hẫng. Để giúp họ, hãy kết nối họ với những người bệnh khác, khuyến khích họ chia sẻ cảm xúc với người thân và bạn bè, và thường xuyên thăm hỏi và động viên họ.
Tức giận và oán trách: Cảm giác tức giận với bản thân, với số phận, với những người xung quanh vì sao họ phải gánh chịu căn bệnh này. Người bệnh có thể dễ cáu gặt, bực bội, có ý nghĩ tiêu cực về bản thân và cuộc sống. Lúc này, hãy lắng nghe và thấu hiểu những cảm xúc của họ, giúp họ giải tỏa sự tức giận một cách lành mạnh, và khuyến khích họ chia sẻ cảm xúc với người thân và bạn bè.
2. Giai đoạn tâm lý của người bệnh ung thư:
Giai đoạn sốc và nghi ngờ: Sau khi biết tin mình mắc bệnh, người bệnh thường trải qua giai đoạn sốc, bàng hoàng, không tin vào sự thật. Họ có thể nghi ngờ kết quả chẩn đoán hoặc tìm kiếm sự xác nhận từ nhiều bác sĩ khác nhau. Giai đoạn này có thể kéo dài vài ngày đến vài tuần. Để hỗ trợ họ, hãy giải thích rõ ràng về căn bệnh và phác đồ điều trị, cho họ thời gian để thích nghi với sự thật, và giúp họ tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình và bạn bè.
Giai đoạn hy vọng: Khi bắt đầu điều trị, người bệnh thường đặt nhiều hy vọng vào kết quả khả quan. Họ tuân thủ theo phác đồ điều trị và cố gắng giữ tinh thần lạc quan. Giai đoạn này có thể kéo dài vài tháng hoặc vài năm. Lúc này, hãy khuyến khích họ tuân thủ phác đồ điều trị, giúp họ giữ tinh thần lạc quan và hỗ trợ họ giải quyết những khó khăn trong quá trình điều trị.
Giai đoạn chán nản và thất vọng: Khi bệnh tiến triển nặng hơn hoặc gặp nhiều biến chứng, người bệnh có thể chán nản, thất vọng, và mất niềm tin vào việc điều trị. Lúc này, hãy quan tâm, chia sẻ, động viên họ, đồng thời giúp họ tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý để vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Giai đoạn chấp nhận: Khi bệnh tiến triển đến giai đoạn cuối, người bệnh dần chấp nhận thực tế và bắt đầu đối mặt với những vấn đề như cái chết, sự chia ly
3. Cách hỗ trợ tâm lý người bệnh ung thư:
- Lắng nghe và thấu hiểu: Hãy dành thời gian để lắng nghe, chia sẻ và thấu hiểu những cảm xúc của người bệnh. Tránh đưa ra lời khuyên sáo rỗng hoặc phán xét họ.
- Khuyến khích và động viên: Giúp họ giữ tinh thần lạc quan, kiên cường và tiếp thêm sức mạnh để vượt qua giai đoạn khó khăn này.
- Giúp đỡ về mặt thực tế: Hỗ trợ họ trong việc giải quyết các vấn đề sinh hoạt, tài chính, chăm sóc sức khỏe,… để giảm bớt gánh nặng cho người bệnh.
- Kết nối với cộng đồng: Giúp họ kết nối với những người bệnh khác để chia sẻ kinh nghiệm, động viên và hỗ trợ lẫn nhau.
- Tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp: Nếu người bệnh có dấu hiệu trầm cảm, rối loạn lo âu,… hãy liên hệ với chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ.
Những thông tin trên đã cung cấp cái nhìn sâu sắc về tâm trạng và nhu cầu tinh thần của người mắc bệnh ung thư, giúp bạn có được phương pháp chăm sóc tối ưu về cả thể chất và tinh thần.
